institutions.fairstartedu.us

TEMAT A: CHĘĆ OPIEKI I ZDOLNOŚĆ DO OPIEKOWANIA SIĘ TO DWIE RÓŻNE RZECZY

Okażemy profesjonalnie szacunek rodzicom dziecka, gdy będziemy potrafili mówić do dziecka w ten sposób: Jestem przekonany/a, że twoi rodzice zawsze CHCIELI dobrze się Tobą opiekować. Ale niestety nie wszyscy rodzice SĄ W STANIE dać dziecku miłość, która pragną mu dać, niezależnie od tego, jak bardzo im na tym zależy. Chociaż cię kochają, wiesz, że mają wiele własnych życiowych problemów (możesz podać tutaj jakieś znane dziecku przykłady, np. „Twoja matka zaczęła pić kiedy sama była jeszcze dzieckiem, a teraz po prostu nie może przestać, mimo że się stara”

Dlatego właśnie zrobili coś bardzo odpowiedzialnego i podjęli niezwykle trudną decyzję: zdecydowali się poprosić innych, żeby się tobą zaopiekowali! Być może nie zwrócili się o to wprost, ale pokazując swoje problem tak naprawdę prosili o pomoc, żeby cię ocalić – chociaż zwrócenie się o to wprost było dla nich za trudne.

Tak więc twoi rodzice starali się, żeby ci było jak najlepiej. Nawet kiedy są źli czy zazdrośni w stosunku do nas i chcą, żebyś do nich wrócił/a, wiemy, że oznacza to, że cię kochają i że to, że inni się o ciebie troszczą jest dla nich trudne. W głębi duszy wiedzą, że to ich przerasta, ale pokazali ci, że chcą ci zapewnić opiekę. Nie jesteśmy na nich źli, kiedy to robią – staramy się im pomóc w zaakceptowaniu faktu, że podjęli właściwą decyzję prosząc nas o opiekę nad tobą.”

TEMAT B: “MASZ CZWORO  RODZICÓW – ALE MASZ SZCZĘŚCIE!”

Aby pomóc dziecku zrozumieć jego sytuację, to wyjaśnienie daje nastawienie wolne od konfliktów pomiędzy pracownikami a rodzicami biologicznymi: “Wiesz, że masz szczęście – masz dwie matki, które pragną dać ci dobre życie i dwóch ojców, który także chcą ci dać nowe życie. Twoi rodzice zrobili coś wspaniałego: dali Ci życie, a przez dziewięć miesięcy byłeś/aś w brzuchu twojej mamy. Kiedy Twoi rodzice nie dawali rady, trafiłeś/aś pod naszą opiekę. Więc w pewnym sensie masz i rodziców i nas jako opiekunów. Jedni robią to, czego nie potrafią robić drudzy. Jeżeli czasami się nie zgadzamy, to tylko dlatego, że wszyscy chcemy o ciebie jak najlepiej dbać.”

TEMAT C: OD “ZAGADKI WIELU ŹRÓDEŁ” DO JEDNEJ KONCEPCJI TOŻSAMOŚCI

Do tego działania potrzebujemy nożyczek, taśmy klejącej, dużych arkuszy papieru i różnokolorowych ołówków lub kredek. Jeżeli dziecko woli, można też lepić figurki z gliny lub z gipsu, układać coś z klocków LEGO lub wykorzystać inne materiały. To zadanie można wykonać z dziećmi od 5 do 15 lat. Może ono trwać parę dni lub tygodni i można je powtarzać, gdy dziecko będzie starsze i rozumie coś ze swojej sytuacji.

• Najpierw poproś dziecko (lub pomóż mu) narysować „Wszystkich ludzi, którzy kiedykolwiek się nim zajmowali” w różnych grupach na arkuszu.  Każda grupa powinna być narysowana innym kolorem.

Mogą to być dziadkowie, rodzice, rodzeństwo, opiekunowie z poprzednich domów/miejsc, położna i lekarz asystujący przy narodzinach, aktualna placówka i przebywające w niej dzieci, pies lub inne zwierzę domowe, do którego dziecko jest przywiązane, sąsiad, inne dzieci w grupie dziecka, koledzy ze szkoły, itp. Pomóż dziecku utworzyć tyle grup, ile jest w stanie objąć i nie spiesz się. Wybierz niektóre z pytań poniżej dla każdej grupy i zadaj je dziecku. Poproś dziecko, by odpowiedziało jednym słowem.  Użyj odpowiedzi dziecka do napisania słowa lub symbol pod daną grupą.

• “Jakie masz najlepsze wspomnienie związane z tą osobą/tymi osobami?” (napisz słowo/ symbol)
• “Co jest najlepszego w tej osobie” (piękne włosy/ głos, miłość, miłe usposobienie, siła, itp.)
• “Co najlepszego ta osoba dla ciebie/z tobą zrobiła” (urodziła cię, pamięta o twoich urodzinach, itp.)
• “Co cię bawi w tej osobie – co w niej jest najzabawniejszego?” (przykładowo: jej sposób chodzenia, te dziwne rzeczy, które mówi, śmieszne nawyki, itp.)
• “Co najlepszego od niej dostałeś/aś?” (odwagę, siłę, wytrwałość, dobre zdrowie, rude włosy, itp.)

SKŁADANIE UKŁADANKI ‘KIM JESTEM”

Weź teraz pierwszy arkusza z grupami i cechami i poproś dziecko o wycięcie każdej grupy razem ze słowem/symbolem dla każdej grupy, a następnie przyklej taśmą każdy „element układanki” na jego postaci. Dziecko powinno umieścić grupy lub osoby na swojej postaci tam, gdzie jest ich miejsce. Na przykład jeżeli ktoś je kochał, ten element powinien być umieszczony blisko serca dziecka. Jeżeli ktoś być dobrym słuchaczem, ten element powinien być umieszczony przy uszach, itp.

Dziecko lub wy możecie przesuwać wycinki podczas ich umieszczenia, aby pasowały do siebie jak element układanki. Można przy tym komentować np. tak: „Gdzie twoim zdaniem powinni być opiekunowie, a gdzie twoim zdaniem powinna być twoja własna rodzina? Może jeżeli przytniemy tutaj trochę zdjęcie Twoich ulubionych opiekunów, lepiej zmieszczą się obok Twoich rodziców?” W ten sposób pomagamy dziecku “wpasować w siebie” koncepcję rodziców i opiekunów. Po zakończeniu tego procesu dopasowywania można skierować uwagę dziecka na

Teraz więc patrząc na te wszystkie pasujące do siebie element widzisz, kim jesteś! Jesteś Jacek, jesteś wesoły, silny, masz rude włosy, umiesz się przytulić na dobranoc (czy też odczytujemy symbole i słowa na postaci). Jesteś tymi wszystkimi dobrymi rzeczami, jakie dali Ci ludzie, a oni wszyscy są teraz częścią ciebie! Jesteś naprawdę wspaniałym dzieckiem.”

Następnie można zawiesić rysunek w pokoju dziecka lub w salonie/głównej sali gdzie można go widzieć codziennie i kontynuować z dzieckiem rozmowy na ten temat. Możesz też stwierdzić, że potrzebne będą zmiany, które możesz omówić i zrealizować.

Po przeprowadzeniu tego działania indywidualnie można następnie je przeprowadzić z grupą dzieci. W ten sposób dzieci będą rozumiały swoje sytuacje i dzieliły się wspólnymi trudnościami wynikającymi z przebywania poza rodziną, porównywały je i rozumiały.

TEMAT D: PRZEMYŚLENIA NA TEMAT PROCESU ROZWIJANIA TOŻSAMOŚCI

W przypadku starszych dziecki (mniej więcej od 10 lat) i młodzieży, wspólnym zajęciem może być oglądanie tego filmu (The Struggle). Następnie można porozmawiać o tym, co w nim mówi Suzanne – i w jaki sposób stworzyła swoją niezależną tożsamość w oparciu o doświadczenia z różnymi opiekunami, którzy się nią zajmowali.

Podczas tego procesu można porozmawiać z młodym człowiekiem o tym, co myśli na tematy przedstawione przez Suzanne: Jej różnych opiekunów, rozstań, jak podobne doświadczenia wpływają na dziecko, którym się zajmujesz, jak to dziecko stara się sobie z tym radzić i budować niezależne zdanie na temat swój i innych.

TEMAT F: POMÓŻ DZIECIOM W STWORZENIU HISTORII WŁASNEJ TOŻSAMOŚCI

Po wspólnym obejrzeniu filmu i rozmownie na jego temat można zachęcić dzieci lub młodzież żeby, za pomocą telefonu komórkowego, magnetofonu lub kamery/aparatu zrobili/zrobiła podobny film o sobie i ludziach, do których jest/są przywiązana/przywiązani, oraz o tym, jakie to uczucie posiadać różne źródła pochodzenia. Częścią tego działania jest proces godzenia się z faktem posiadania rodziców i Was jako opiekunów. Jeżeli dzieci nie umieją za dobrze robić filmów, niech spróbują coś napisać na ten temat. Można także zachęcić dzieci do pokazywania tego osobistego filmu kolegom, rodzinie lub w szkole. Wzbudźmy w dzieciach dumę z faktu, że w tak młodym wieku tyle już doświadczyły.

Działanie to można przeprowadzić indywidualnie, ale jego oddziaływanie jest dużo większe, jeżeli stworzymy regularnie powtarzające się sytuacje pracy w grupach nad projektami/pracami dotyczącymi przebywania w placówce opiekuńczej i problemów związanych z sytuacją dzieci/młodzieży. Możecie także im pomóc w napisaniu sztuki teatralnej na temat ich sytuacji i związanych z nią problemów. Następnie można zaprosić na pokaz rówieśników z zewnątrz i porozmawiać o tym, jak wygląda przebywanie w placówce opiekuńczej.

CEL TYCH DZIAŁAŃ

W tych działaniach chodzi zawsze o to samo: pokazać dzieciom, że akceptujemy ich pochodzenie, że jesteśmy otwarci na rozmowę na ten temat i na temat problemów związanych z posiadaniem wielu źródeł tożsamości. W ten sposób wspieramy dzieci lub młodych ludzi w tworzeniu pozytywnego wyobrażenia samych siebie. Jest to proces trwający przez wszystkie lata przebywania w placówce.